Lá trà xanh tươi được bày bán ở rất nhiều siêu thị lớn nhỏ. Tâm lý của người tiêu dùng là đồ tươi bao giờ cũng tốt hơn đồ khô. Thế nên lá trà xanh tươi được nhiều người tin là tốt hơn lá trà xanh khô. Và họ tin rằng uống lá tươi sẽ mang lại nhiều lợi ích sức khoẻ hơn là trà khô.
Tuy nhiên, về lợi ích sức khoẻ của lá trà xanh mang lại còn phụ thuộc vào nhiều yếu tố. Và không phải lúc nào đồ tươi cũng sẽ là tốt hơn.
Lý do lá trà xanh tươi tốt hơn
Để trà lời cho câu hỏi này. Thì chúng ta cần tìm hiểu quá trình mà lá trà xanh tươi được làm thành lá trà xanh khô, hay ngắn ngọn là trà xanh.
Rất nhiều người nhầm lẫn giữa lá trà tươi và trà xanh. Họ tin là cái tên trà xanh là dùng để chỉ lá trà xanh tươi. Nhưng về cơ bản thì trà xanh là tên gọi của lá trà xanh khô thành phẩm được làm từ lá trà xanh tươi.
Khác với trà đen thì trà xanh không bị lên men trong quá trình chế biến. Thế nên trà xanh giữ được phần lớn thành phần hoá học của lá trà tươi. Ngoại trừ một số thành phần như nước chẳng hạn. Trà xanh thành phẩm mất đi gần như toàn bộ lượng nước sau khi chế biến.
Thế nhưng câu hỏi được đặt ra là: trà xanh có còn tốt khi so với lúc còn tươi?
Theo một nghiên cứu thì trà xanh mất đi khoảng 14% lượng catechin sau khi chế biến. Catechin là tập hợp những nhóm chất chống oxy có lợi cho sức khoẻ. Như có thể bạn đã nghe nhiều về EGCG. Đây cũng là một trong số rất nhiều catechin. EGCG có khả năng chống oxy hoá mạnh mẽ nhất nên cũng nổi tiếng nhất.
Theo như nghiên cứu này thì đúng là lá trà lúc còn tươi tốt hơn một chút so với lá trà sau khi chế biến. Vì một phần nhỏ những chất chống oxy hoá có lợi cho sức khoẻ bị mất đi.
Lý do lá trà xanh khô tốt hơn
Trà xanh mất đi một phần nhỏ catechin sau khi chế biến. Nhưng điều này không có nghĩa là lá trà xanh tươi bạn mua ở chợ hay siêu thị sẽ chắc chắn sẽ tốt hơn trà khô.
Thứ nhất, là lá trà tươi bị oxy hoá rất nhanh trong không khí. Khi được bày bán ở chợ hay siêu thị suốt cả ngày thì chắc chắn lá trà sẽ bị oxy hoá hay lên men dần dần. Khi lá trà bị oxy hoá thì thành phần catechin cũng sẽ mất dần theo thời gian. Đó là chưa kể đến việc bạn mua lá tươi về không dùng hết ngay. Mà phải chia ra để uống trong nhiều ngày. Và ngăn mát tủ lạnh cũng sẽ không thể ngăn được lá trà oxy hoá liên tục.
Đó là lý do tại sao mà để làm ra trà xanh. Người làm trà phải ‘diệt men’ ngay lá trà tươi sau khi thu hái. Diệt men là công đoạn xao lá trà tươi ở nhiệt độ cao. Lúc này thành phần ‘men’ hay enzyme trong lá trà xanh bị tiêu huỷ. Mà ‘men’ lại là chất xúc tác giữa các thành phần hoá học của lá trà tươi và oxy trong không khí. Khi ‘men’ bị mất đi thì oxy không thể oxy hoá các thành phần hoá học của lá trà được nữa. Nói một cách đơn giản thì các thành phần catechin tốt cho sức khoẻ được bảo toàn nhiều nhất có thể.
Thế nên mặc dù là mặt hàng chế biến rồi. Nhưng điều đó không có nghĩa là lúc nào lá trà khô cũng kém hơn. Những lợi ích cho sức khoẻ của 2 loại trà tươi lẫn khô phụ thuộc vào nhiều tác động khác nhau.
Thứ hai, chất lượng lá trà phụ thuộc vào vùng trồng. Không phải bất kỳ lá trà xanh trồng ở nơi nào cũng có chất lượng như nhau. Không phải tự nhiên mà có đặc sản nhãn lồng Hưng Yên hay bưởi năm roi Vĩnh Long. Vì mỗi vùng đất ở nước ta lại thích hợp cho một vài loại cây trồng riêng. Và nói đến trà xanh thì không thể không nhắc đến trà xanh Thái Nguyên.
Trà xanh Thái Nguyên nổi tiếng nhờ hương vị ngon thuộc hàng bậc nhất ở Việt Nam. Hay nói một cách khác, trà xanh đến từ vùng đất Thái Nguyên có chứa nhiều những thành phần hoá học mà lá trà chất lượng nên có. Và trong đó phải kể đến những thành phần catechin tốt cho sức khoẻ. Một điều chắc chắn là lá trà ở Thái Nguyên chứa rất nhiều thành phần này.
Thế nhưng, lấy ví dụ là bạn ở TP.HCM chẳng hạn. Bạn không thể nào mua lá trà xanh tươi từ Thái Nguyên được. Vì khoảng cách địa lý quá lớn. Thay vào đó bạn phải mua lá trà tươi được trồng từ những vùng nông nghiệp gần TP.HCM. Tất nhiên là cây trà trồng ở nơi nào cũng sẽ có những thành phần có lợi cho sức khoẻ. Nhưng nhiều hay ít sẽ tuỳ thuộc vào chất lượng từng vùng trà. Không phải tự nhiên mà Thái Nguyên được nhiều người yêu trà ví là ‘đệ nhất danh trà’.
Do vậy nên nếu bạn không có điều kiện mua được lá trà xanh tươi ở những vùng trà tốt nhất. Thì lá trà xanh khô hoàn toàn có thể là sự thay thế hoàn hảo.
